می‌گویند مراجعی چون آیه‌الله العظمی نایینی و تایید آن توسط آیه الله العظمی حکیم، مرعشی نجفی، اراکی، وحید خراسانی، سید صادق شیرازی، سیستانی، سید مصطفی خوانساری، شیخ عبدالکریم حائری و ...، قمه زنی را واجب و یا مستحب گفته‌اند! آیا درست است؟ پاسخ چیست؟
اولاً که دروغ می‌گویند، هیچ مرجعی تا کنون قمه‌زنی را واجب یا مستحب بیان ننموده است. ثانیاً لازم است به نکات و فتاوای ذیل توجه شود:
الف – قبلاً در مورد اصل موضوع «قمه زنی» توضحیاتی درج شد که خوب است مطالعه نمایید (1).
ب – یقین بدانید اغلب کسانی که این بحث‌ها را شایع می‌کنند، نه قمه زدن را قبول دارند و نه اساساً مرجعیت و فتوا را وقعی می‌نهند، بلکه فقط به تناسب هر برهه و ایامی، جوّی برای بحث، جدل و خدشه دار کردن و در نهایت ضد تبلیغ و تفرقه ایجاد می‌کنند.
ج – اگر کسی اهل فقه اسلام باشد یا دست کم اگر قائل نیست، بدان آگاه باشد، می‌داند که تقلید فقط از مجتهد زنده جایز است و بقای بر میت نیز با اجازه مجتهد زنده صورت می‌گیرد. پس به فرض که مرجعی در نیم یا یک قرن پیش یا حتی ده سال یا دو روز پیش، امری را جایز شمرده باشند (نه واجب، مستحب یا حرام)، هیچ کاربردی برای امروز ندارد. و اساساً یکی از حکمت‌های مرجعیت و تقلید از مجتهد زنده این است که در این گونه اموری که حادث می‌شود، با توجه به شرایط فتوا دهد.
د - همان طور که بیان شد، چه در گذشته و چه حال، هیچ یک از مراجع وجوب یا استحباب قمه زنی را بیان نداشته اند که اگر قائل به وجوب یا استحباب آن بودند، اول خودشان آن را انجام می‌دادند. در مورد دروغ‌هایی که به مراجع بسته‌اند، آیات عظام سیستانی و وحید خراسانی، بیش از دیگران هدف بوده‌اند. آیت الله العظمی وحید خراسانی خود در این باره می‌گویند: «تاکنون آنچه درباره حفظ شعایر حسینی گفته‌ام راجع به قمه‌زنی نبوده است». ایشان هم چنین افزودند: «راجع به قمه‌زنی من اصلاً حرفی نزدم، مطالب من ناظر به قمه زدن نیست، در برخی مجامع فقهی، کلام من مطرح و تحریف شده است؛ هیچ کس هم دفاع نکرده است، من این را نگفتم و تحریف شده است.»
فتاوای مراجع تقلید:
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی (ره): در وضع کنونی قمه نزنند.
مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت(ره): ازهرعملی که باعث وهن به تشیع می شود باید پرهیز نمود.
مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(ره): توجه به گرایشی که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در اکثر نقاط جهان پیدا شده است و ایران اسلامی به عنوان ام القرای جهان اسلام، شناخته می‌شود و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام، مطرح است، لازم است در رابطه با مسائل سوگواری و عزاداری سالار شهیدان، حضرت امام حسین ـ علیه السلام ـ به گونه‌ای عمل شود، که موجب گرایش بیشتر و علاقه‌مندی شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وی گردد. پیداست در این شرایط، مسئله قمه زدن نه تنها چنین نقشی ندارد، بلکه به علت عدم قابلیت پذیرش، و نداشتن هیچ گونه توجیه قابل فهم مخالفین، نتیجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است، شیعیان علاقه‌مند به مکتب امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از آن خود‌داری نمایند؛ و چنان چه در این مورد، نذری وجود داشته باشد؛ نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.
آیت الله‌العظمی امام خامنه‌ای(دام ظلّه) در مورد قمه زنی علنی یا حتی مخفی: قمه زنى علاوه بر این که از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمىشود و سابقهاى در عصر ائمه «علیهم السلام» و زمان‌هاى بعد از آن ندارد و تأییدى هم به شکل خاص یا عام از معصوم «علیه السلام» در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مىشود بنابر این در هیچ حالتى جایز نیست. (رساله اجوبه، سوال 1461)
حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی: برای حفظ شعائر حسینی، باید از ورود بدعت‌ها و کارهای خلاف به نام عزاداری، جلوگیری کرد (دقت شود که ایشان نه تنها جایز نمی‌دانند، بلکه می‌فرمایند باید جلوگیری کرد) و نیز می‌فرمایند: «موضوع، حکم وجوب حفظ شعائر حسینی(ع) است. این کارهای خلاف، بدعت است . »
آیت الله العظمی سیستانی: باید از کارهایی که عزاداری را خدشه‌دار می‌کند اجتناب شود.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی: قمه زنی قطعاً حرام است و باید از انجام اعمالی که موجب وهن مذهب و یا آسیب به بدن می‌شود اجتناب کرد.
آیت الله العظمی نوری همدانی: قمه زدن اشکال دارد. - عزاداران محترم و متعهد به جای این که قمه را بر فرق خود بکوبند در فکر آن باشند قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضی آنان را اشغال و در فکر تضعیف آنان می‌باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر روزی با ترفند جدیدی حیات اسلامی آنها را به مخاطره می اندازند بکوبند . خداوند توفیق بیشتر برای پیمودن این راه به همه ی مسلمانان عنایت بفرماید.
آیت الله العظمی جوادی آملی: چیزی که مایه وهن اسلام و پایه هتک حرمت عزاداری است جایز نیست، انتظار می رود از قمه زنی و مانند آن پرهیز شود.
آیة الله العظمی سید کاظم حائری: خرافاتی مانند قمه‌زنی، موجب بدنامی اسلام و تشیع است.
اولاً که دروغ می‌گویند، هیچ مرجعی تا کنون قمه‌زنی را واجب یا مستحب بیان ننموده است. ثانیاً لازم است به نکات و فتاوای ذیل توجه شود:
الف – قبلاً در مورد اصل موضوع «قمه زنی» توضحیاتی درج شد که خوب است مطالعه نمایید (1).
ب – یقین بدانید اغلب کسانی که این بحث‌ها را شایع می‌کنند، نه قمه زدن را قبول دارند و نه اساساً مرجعیت و فتوا را وقعی می‌نهند، بلکه فقط به تناسب هر برهه و ایامی، جوّی برای بحث، جدل و خدشه دار کردن و در نهایت ضد تبلیغ و تفرقه ایجاد می‌کنند.
ج – اگر کسی اهل فقه اسلام باشد یا دست کم اگر قائل نیست، بدان آگاه باشد، می‌داند که تقلید فقط از مجتهد زنده جایز است و بقای بر میت نیز با اجازه مجتهد زنده صورت می‌گیرد. پس به فرض که مرجعی در نیم یا یک قرن پیش یا حتی ده سال یا دو روز پیش، امری را جایز شمرده باشند (نه واجب، مستحب یا حرام)، هیچ کاربردی برای امروز ندارد. و اساساً یکی از حکمت‌های مرجعیت و تقلید از مجتهد زنده این است که در این گونه اموری که حادث می‌شود، با توجه به شرایط فتوا دهد.
د - همان طور که بیان شد، چه در گذشته و چه حال، هیچ یک از مراجع وجوب یا استحباب قمه زنی را بیان نداشته اند که اگر قائل به وجوب یا استحباب آن بودند، اول خودشان آن را انجام می‌دادند. در مورد دروغ‌هایی که به مراجع بسته‌اند، آیات عظام سیستانی و وحید خراسانی، بیش از دیگران هدف بوده‌اند. آیت الله العظمی وحید خراسانی خود در این باره می‌گویند: «تاکنون آنچه درباره حفظ شعایر حسینی گفته‌ام راجع به قمه‌زنی نبوده است». ایشان هم چنین افزودند: «راجع به قمه‌زنی من اصلاً حرفی نزدم، مطالب من ناظر به قمه زدن نیست، در برخی مجامع فقهی، کلام من مطرح و تحریف شده است؛ هیچ کس هم دفاع نکرده است، من این را نگفتم و تحریف شده است.»
فتاوای مراجع تقلید:
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی (ره): در وضع کنونی قمه نزنند.
مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت(ره): ازهرعملی که باعث وهن به تشیع می شود باید پرهیز نمود.
مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(ره): توجه به گرایشی که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در اکثر نقاط جهان پیدا شده است و ایران اسلامی به عنوان ام القرای جهان اسلام، شناخته می‌شود و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام، مطرح است، لازم است در رابطه با مسائل سوگواری و عزاداری سالار شهیدان، حضرت امام حسین ـ علیه السلام ـ به گونه‌ای عمل شود، که موجب گرایش بیشتر و علاقه‌مندی شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وی گردد. پیداست در این شرایط، مسئله قمه زدن نه تنها چنین نقشی ندارد، بلکه به علت عدم قابلیت پذیرش، و نداشتن هیچ گونه توجیه قابل فهم مخالفین، نتیجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است، شیعیان علاقه‌مند به مکتب امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از آن خود‌داری نمایند؛ و چنان چه در این مورد، نذری وجود داشته باشد؛ نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.
آیت الله‌العظمی امام خامنه‌ای(دام ظلّه) در مورد قمه زنی علنی یا حتی مخفی: قمه زنى علاوه بر این که از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمىشود و سابقهاى در عصر ائمه «علیهم السلام» و زمان‌هاى بعد از آن ندارد و تأییدى هم به شکل خاص یا عام از معصوم «علیه السلام» در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مىشود بنابر این در هیچ حالتى جایز نیست. (رساله اجوبه، سوال 1461)
حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی: برای حفظ شعائر حسینی، باید از ورود بدعت‌ها و کارهای خلاف به نام عزاداری، جلوگیری کرد (دقت شود که ایشان نه تنها جایز نمی‌دانند، بلکه می‌فرمایند باید جلوگیری کرد) و نیز می‌فرمایند: «موضوع، حکم وجوب حفظ شعائر حسینی(ع) است. این کارهای خلاف، بدعت است . »
آیت الله العظمی سیستانی: باید از کارهایی که عزاداری را خدشه‌دار می‌کند اجتناب شود.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی: قمه زنی قطعاً حرام است و باید از انجام اعمالی که موجب وهن مذهب و یا آسیب به بدن می‌شود اجتناب کرد.
آیت الله العظمی نوری همدانی: قمه زدن اشکال دارد. - عزاداران محترم و متعهد به جای این که قمه را بر فرق خود بکوبند در فکر آن باشند قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضی آنان را اشغال و در فکر تضعیف آنان می‌باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر روزی با ترفند جدیدی حیات اسلامی آنها را به مخاطره می اندازند بکوبند . خداوند توفیق بیشتر برای پیمودن این راه به همه ی مسلمانان عنایت بفرماید.
آیت الله العظمی جوادی آملی: چیزی که مایه وهن اسلام و پایه هتک حرمت عزاداری است جایز نیست، انتظار می رود از قمه زنی و مانند آن پرهیز شود.
آیة الله العظمی سید کاظم حائری: خرافاتی مانند قمه‌زنی، موجب بدنامی اسلام و تشیع است.
ایکس – شبهه
