وعده دروغ به همسر
آیا می توان به همسر دروغ گفت یا وعده دروغ داد؟
زندگی زناشویی بر اساس مودت و رحمت است که شکل می گیرد و بر پایه صداقت و راستگویی است که پا بر جا می ماند. دروغ موجب گسستن پیوندهای دو جانبه می شود و هر چه این پیوندها محکم تر باشد،تخریب دروغ قوی تر است.
ما نباید به هیچ کس دروغ بگوییم ولی دروغ به همسر،یعنی رفتن به سمت از هم پاشیدن یک زندگی!
سوال این جاست: آیا می توان به همسر دروغ گفت یا وعده دروغ داد؟
اگر کلام خلاف واقع مرد به همسرش،موجب از بین رفتن اعتماد و به هم خوردن رابطۀ او با همسرش(هرچند در آینده) می شود،دادن چنین وعده هایی و دروغ گفتن نیز حرام می شود. به همین سبب برخی گفته اند: دروغ گفتن [به همسر] حرمت ذاتی ندارد بلکه حرمت، حلیت و کراهت آن وابسته به متعلقش است،و چه بسا بتوان برخی روایات[1] را جهت تأیید آن بیان نمود.[2]
از پیامبر(ص) نقل شده که فرمود: در سه جا دروغ گفتن اشکالی ندارد؛در جنگ، وعده به زن، و اصلاح بین مردم.[3]
اما فقهاء بزرگ شیعه با توجه به روایات فراوان و ادلۀ محکمی که در باب حرمت دروغ وجود دارد، روایات وعدۀ دروغ به همسر را دارای مشکلات اساسی می دانند که بیان می شود:
1 . ضعف سند روایت[4]: روایت اول را شیخ حر عاملی از کتاب «من لا یحضره الفقیه» شیخ صدوق آورده است که جهت بررسی سندی آن، ناگزیر باید سندش ذکر شود: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)عَنْ آبَائِهِ (ع).[5]
حماد بن عمرو: در هیچ کدام از کتاب های رجالی مطلبی در توثیق یا تضعیفش وارد نشده است.
انس بن محمد: ایشان نیز از اشخاص مجهولی است که مطلبی برای روشن شدن وضعیتش بیان نشده است.
پدر انس بن محمد: ایشان نیز از مجاهیل این روایت اند.
روایت دوم را شیخ حر عاملی از کتاب خصال شیخ صدوق نقل می کند که سندش از این قرار است: «فِی الْخِصَالِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ أَبِی الْحُسَیْنِ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْمُحَارِبِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِه..»[6]
احمد بن حسین بن سعید: وی را ضعیف و جزء غالیان شمرده اند.[7]
ابوالحسن حضرمی: این شخص از مجاهیل است و مطلبی برای او بیان نشده است.
محمد بن سعید: ایشان نیز شناخته شده نیست.
المحاربی: ایشان نیز از مجاهیل این روایت است.
در نتیجه روایت از نظر سند مورد قبول نیست.
2. اجمال در مقصود از روایت[8]: آیا منظور جواز تخلف از وعده است که در این صورت حرف جدیدی نیست زیرا خلف وعده نسبت به همسر یا غیر همسر حرام نمی باشد[9]،آیا منظور از وعده به همسر خبر از خلاف واقع است یا منظور همان ظاهرش یعنی وعده است که انشاء است نه خبر؟ آیا جواز دروغ در همه حالات است یا وقتی که موجب اصلاح ذات البین شود؟ همۀ این سؤالات باعث شده است که فقهاء عظام دلالت این روایات را مجمل بدانند.
نتیجه: با توجه به مشکلات سندی و دلالی این روایات، فقهاء شیعه دروغ گفتن به همسر را جایز نمی دانند[10]، مگر اینکه مصلحت مهمی در کار باشد که عموم مردم در این مورد بخصوص، دروغ را جایز بدانند، که البته این اختصاصی به دروغ مرد نسبت به همسرش ندارد و شامل همه می شود و جز مجوزات کلی کذب است.
ما نباید به هیچ کس دروغ بگوییم ولی دروغ به همسر،یعنی رفتن به سمت از هم پاشیدن یک زندگی!
سوال این جاست: آیا می توان به همسر دروغ گفت یا وعده دروغ داد؟
اگر کلام خلاف واقع مرد به همسرش،موجب از بین رفتن اعتماد و به هم خوردن رابطۀ او با همسرش(هرچند در آینده) می شود،دادن چنین وعده هایی و دروغ گفتن نیز حرام می شود. به همین سبب برخی گفته اند: دروغ گفتن [به همسر] حرمت ذاتی ندارد بلکه حرمت، حلیت و کراهت آن وابسته به متعلقش است،و چه بسا بتوان برخی روایات[1] را جهت تأیید آن بیان نمود.[2]
از پیامبر(ص) نقل شده که فرمود: در سه جا دروغ گفتن اشکالی ندارد؛در جنگ، وعده به زن، و اصلاح بین مردم.[3]
اما فقهاء بزرگ شیعه با توجه به روایات فراوان و ادلۀ محکمی که در باب حرمت دروغ وجود دارد، روایات وعدۀ دروغ به همسر را دارای مشکلات اساسی می دانند که بیان می شود:
1 . ضعف سند روایت[4]: روایت اول را شیخ حر عاملی از کتاب «من لا یحضره الفقیه» شیخ صدوق آورده است که جهت بررسی سندی آن، ناگزیر باید سندش ذکر شود: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو وَ أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)عَنْ آبَائِهِ (ع).[5]
حماد بن عمرو: در هیچ کدام از کتاب های رجالی مطلبی در توثیق یا تضعیفش وارد نشده است.
انس بن محمد: ایشان نیز از اشخاص مجهولی است که مطلبی برای روشن شدن وضعیتش بیان نشده است.
پدر انس بن محمد: ایشان نیز از مجاهیل این روایت اند.
روایت دوم را شیخ حر عاملی از کتاب خصال شیخ صدوق نقل می کند که سندش از این قرار است: «فِی الْخِصَالِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ أَبِی الْحُسَیْنِ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْمُحَارِبِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِه..»[6]
احمد بن حسین بن سعید: وی را ضعیف و جزء غالیان شمرده اند.[7]
ابوالحسن حضرمی: این شخص از مجاهیل است و مطلبی برای او بیان نشده است.
محمد بن سعید: ایشان نیز شناخته شده نیست.
المحاربی: ایشان نیز از مجاهیل این روایت است.
در نتیجه روایت از نظر سند مورد قبول نیست.
2. اجمال در مقصود از روایت[8]: آیا منظور جواز تخلف از وعده است که در این صورت حرف جدیدی نیست زیرا خلف وعده نسبت به همسر یا غیر همسر حرام نمی باشد[9]،آیا منظور از وعده به همسر خبر از خلاف واقع است یا منظور همان ظاهرش یعنی وعده است که انشاء است نه خبر؟ آیا جواز دروغ در همه حالات است یا وقتی که موجب اصلاح ذات البین شود؟ همۀ این سؤالات باعث شده است که فقهاء عظام دلالت این روایات را مجمل بدانند.
نتیجه: با توجه به مشکلات سندی و دلالی این روایات، فقهاء شیعه دروغ گفتن به همسر را جایز نمی دانند[10]، مگر اینکه مصلحت مهمی در کار باشد که عموم مردم در این مورد بخصوص، دروغ را جایز بدانند، که البته این اختصاصی به دروغ مرد نسبت به همسرش ندارد و شامل همه می شود و جز مجوزات کلی کذب است.
[1] یا علیّ، إنّ اللّه أحبّ الکذب فی الصلاح، و أبغض الصدق فی الفساد، نک: وسائلالشیعة، ج 12 ص 252.
[2] نک: المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140.
[3] وسائل الشیعه،ج12، ص 252.
[4] المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص 140؛ صدر، شهید سید محمد، ما وراء الفقه، ج10، ص 323، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع،بیروت، 1420.
[5] وسائلالشیعة ، ج 12 ص 252.
[6] همان.
[7] نجاشى، ابو الحسن احمد بن على بن احمد، رجالالنجاشی ص 77، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407.
[8] المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140.
[9] ما وراء الفقه، ج10، ص 324.
[10] و کیف کان الأحوط لو لم یکن الأقوى عدم جوازه، نک: المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140؛ طباطبائى حکیم، سید محسن، منهاج الصالحین (المحشى للحکیم)، ج2، ص 15، دار التعارف للمطبوعات،بیروت،1410؛ خویى، سید ابو القاسم موسوى، منهاج الصالحین (للخوئی)، ج2، ص 10، نشر مدینة العلم، قم،1410.
[2] نک: المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140.
[3] وسائل الشیعه،ج12، ص 252.
[4] المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص 140؛ صدر، شهید سید محمد، ما وراء الفقه، ج10، ص 323، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع،بیروت، 1420.
[5] وسائلالشیعة ، ج 12 ص 252.
[6] همان.
[7] نجاشى، ابو الحسن احمد بن على بن احمد، رجالالنجاشی ص 77، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407.
[8] المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140.
[9] ما وراء الفقه، ج10، ص 324.
[10] و کیف کان الأحوط لو لم یکن الأقوى عدم جوازه، نک: المکاسب المحرمة (للإمام الخمینی)، ج2، ص140؛ طباطبائى حکیم، سید محسن، منهاج الصالحین (المحشى للحکیم)، ج2، ص 15، دار التعارف للمطبوعات،بیروت،1410؛ خویى، سید ابو القاسم موسوى، منهاج الصالحین (للخوئی)، ج2، ص 10، نشر مدینة العلم، قم،1410.
islamquest.net
برا وعده به همسر میشه دروغ گفت؟؟؟ قبول ندارم و شدیدا نظر مخالف خودمو اعلام میکنم